Faydalı Bilgiler

AYDINLATMA
Işığın bir yere, nesnelere veya bunların çevrelerine görülebilecekleri şekilde uygulanmasına Aydınlatma denir. Işık ise, yaydığı ışınlar ile gözün ağ tabakasını etkileyerek görmeyi sağlayan özel bir enerjidir ve görme sistemine ait bütün algılama ve hissetmelerdir.

Aydınlatmada temel amaç iyi görme koşullarının sağlanmasıdır
Burada önemli bir kurala dikkat çekmek gerekir. Aydınlatmada amaç, belli bir aydınlık düzeyi elde etmek değil, iyi görme koşullarını sağlamaktır. İyi bir aydınlatma ile aşağıdaki yararlar sağlanır.
-Gözün görme yeteneği artar
-Göz sağlığı korunur
-Kazalar azalır
-Yapılan işin verimi yükselir
-Güvenlik sağlanır
-Estetik hislere ve konfor gereksinimine yanıt verilir .

Tabii aydınlatma: Dünyamızın, gündüzleri güneş, geceleri ise ay ve yıldızlar tarafından aydınlatılmasına denir. Güneş, ay ve yıldızlar yapılan binaların aydınlatılmasında bundan azami derecede istifade edilmeye çalışılmaktadır.
Sun'i aydınlatma: Güneş ışınlarının yerini tutacak bir ışık kaynağı bulma problemi, asrımızın en mühim meselelerinden biridir. Tabii aydınlatmanın kifayet etmediği binalarda, geceleri cadde, bina ve umumi yerlerin aydınlatılmasında, elektrik enerjisinden lambalar vasıtası ile istifade ederiz. Lambalardan hasıl olan ışık aydınlatma vazifesini görür. Lambaların, kullanıldıkları yerlere göre çeşitli türleri vardır.

Aydınlatma iki gaye için kontrol edilir.

1. Belirli bir noktadaki aydınlatmayı arttırmak için.
2. İstenmeyen yansıtmaları azaltmak için.
Fizyolojik Aydınlatma: Amaç, cisimleri şekil, renk ve ayrıntıları ile rahat ve hızla görebilmektir. Bu koşulları sağlayan aydınlatmaya Fizyolojik Aydınlatma denir.
Dekoratif Aydınlatma: Amaç, görülmesi istenen cisimleri bütün ayrıntıları ile göstermek değil, daha çok estetik etkiler uyandırmaktır.
Dikkati Çeken Aydınlatma: Amaç, dikkati çekmek, yani reklam yapmaktır. Bunun için yüksek aydınlık düzeyleri, renkli ışıklar, değişken ışıklı şekiller ve yanıp sönen düzenler kullanılır.


LAMBALAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Görünür bir ışınım üretmek üzere tasarlanmış cihaza Lamba denir.

Bir lambanın 1 Watt harcayarak ürettiği ışık akısının değeri o lambanın ışıksal etkinlik değeridir. Fakat, dış ortam ısısı, balast özellikleri, lambanın yanma pozisyonu, şebeke gerilimindeki değişimler, kullanım süresi gibi faktörler lamba veriminde değişimlere neden olabilir.
Standart çalışma koşullarında lambanın kullanım süresine Lamba ömrü denir.

AKKOR FLAMANLI LAMBA
Işık elde etme biçimi ısıl ışıma olan akkor lambada, tungsten telden geçen elektrik akımı teli ısıtarak akkor duruma getirir ve telin ısınmaya başlamasıyla elektrik enerjisi ışınım enerjisine dönüşür Bu lambaların yayımladıkları ışınımların çok büyük bir bölümü ısı, küçük bir bölümü görünür ışınımlardır Bu nedenle, verimleri çok düşüktür.

Olumlu Yanları;
Bağlantısı kolaydır, doğrudan bağlanabilir.
Ucuzdur.
Boyutları küçüktür.
Anında ışık verir.
Bölgesel aydınlatma için uygundur.
Ortam sıcaklığı ışık akısını etkilemez.
Az kullanılan yer için uygundur.
Sıcak renk ışık istenen yerler için uygundur.

Olumsuz Yanları;
Etkinlik faktörü düşüktür; verimli değildir.
İşletme gideri yüksektir.
Ömrü kısadır.
Tek başına kullanıldığında kamaşmaya sebep olur.
Fazla ısınır.
Işık rengi pembemsidir.
Yeşile dönük renkleri iyi göstermez.

FLORESAN LAMBA
Işınım elde etme biçimi ısıl ışıma olan fluoresan lambalarda, ışık üretimi iki aşamada ortaya çıkar Birinci aşama, alçak basınçlı civa buharı ortamında lambanın iç yüzeyine fluoresan madde sürülerek elektrik akımı geçirilmesi ile gerçekleştirilen 'elektrik deşarj' olayı ile ışınım oluşturulmasıdır Fluoresan lambaların verimi temelde lamba gücü arttıkça artmaktadır Ancak, aynı güçteki lambalar ele alındığında, verim değişimi doğrudan doğruya fluorışıl tozun yapısına bağlı olmaktadır

Olumlu Yanları;
Etkinlik faktörü büyüktür.
İşletme gideri düşüktür.
Fazla ısınmaz.
Kamaşma oluşmaz.
Çeşitli beyaz renk seçeneği sunar.
Ömrü oldukça uzundur.
Gündüz ışığına yardımcı olarak kullanılabilir.
Yüksek aydınlık elde etmeye elverişlidir.

Olumsuz Yanları;
Anında ışık vermez.(Manyetik balastlı kullanımda)
Yardımcı araçlara gereksinim duyulur.
Kuruluş masrafı fazladır.
Bazı durumlarda gürültü çıkarır.
Stroboskobik etki göstermesine dikkat edilmelidir

ENERJİ TASARRUFLU AMPÜL
Tasarruflu ampuller aslında akkor ampullerin yerini alması için geliştirilmiş, standart ampul duyunda çalışabilen floresan lambalardır. Lamba, içerisinde argon gazı ve cıva buharı bulunan, iç yüzeyi fosfor kaplı cam tüp, elektronik balast (durultucu) ve elektrotlardan oluşur. Lamba çalıştırıldığında cam tüpün iki ucunda bulunan elektrotlar arasında yüksek bir gerilim oluşturur. Bu gerilim sayesinde tüpün içerisindeki argon gazında elektron akışı başlar. Elektronlar bir uçtan diğer uca giderken, cıva atomları ile çarpışarak insan gözünün göremediği mor ötesi ışık üretirler . Bu ışık tüpün iç tarafını kaplayan fosfor atomları tarafından emilir ve görebileceğimiz dalgaboyunda bir ışık olarak yayılır. Lambaların ışık rengi sıcaklık birimi olan Kelvin (K) ile belirtilir. Tasarruflu ampullerin yaydığı ışığın rengi 2700K ile 6500K arasında değişebilir.

Olumlu yanları;
%80’e varan enerji tasarrufu sağlar
Gün ışığı renginin olması
Fazla ısınmamaları

Olumsuz yönleri;
Çalıştığında hemen ışık vermez
İlk yakıldıklarında çok enerji harcarlar
Uzun süreli kullanılacak yerlerde kullanılmalıdır
Radyasyon ve parazit yayabilmeleri
Sensör ve radarlar ile çalışmaz

LED  

( Lighting-Işık   Emitting-Yayan  Diode-Diyot)   
Öncelikle Çağımızın Aydınlatma ürünleridir;
Ledler  yarı iletken malzemelerdir. Ana maddeleri silikondur. Üzerinden akım geçtiğinde foton açığa çıkararak ışık verirler. Değişik açıda ışık verecek şekilde üretilebiliyorlar. LED’in en önemli kısmı yarı iletken malzemeden oluşan ve ışık yayan LED çipidir. LED çipi noktasal bir ışık kaynağıdır ve kılıf içine yerleştirilmiş yansıtıcı eleman sayesinde ışığın belirli bir yöne doğru yayılması sağlanır.

 LED teknolojisi 1960’lı yıllardan sonra adım adım geliştirilmiştir. Geçmiş yıllarda LED’ler genellikle pano gösterge ışıkları ve dahili sinyalizasyon uygulamaları için kullanılmıştır. Küçük boyut ve düşük ışık gücüyle sınırlı olmaları nedeniyle LED’ler sadece kısa mesafelerden etkin olarak algılanabiliyorlardı. LED’lerin dış ortamda kullanılmaya başlanmasıyla, dış ortamdaki ışık miktarlarının yüksek olması bazı sorunlar oluşturmuştur
İnsan gözünün algılayabileceği dalga boyu aralığında, karmaşık kimyasal bir bileşik olan AlInGap kullanılarak sarı ve kırmızı ışık veren LED’ler üretilmiştir. A.B.D’de ilk LED’li sinyalizasyon çalışmaları 1990’lara dayanır. Sarı, kırmızı ve yeşil renklerinin üçünün birden LED’ler ile sağlanması 1995 yılında Japonya’da InGaN kimyasal bileşiminin bulunmasıyla mümkün olmuştur.

LED’lerin yaydığı ışık, LED çipi içerisindeki yarı iletken katkı maddeleri ile ilgilidir. LED’in hangi renkte ışık yayması isteniyorsa galyum, arsenit, alüminyum, fosfat, indiyum, nitrit gibi kimyasal malzemelerden uygun oranda yarı iletken malzemeye katkı yapılır (GaAIAs, GaAs, GaAsP, GaP, InGaAIP, SiC, GaN). Böylece LED çipinin istenen dalga boyunda ışıma yapması sağlanır. Örneğin kırmızı renk (660nm) için GaAlAs, sarı renk (595nm) için InGaAIP, yeşil renk (565nm) için GaP, mavi renk (430nm) için GaN kullanılır. LED imal eden firmalar kataloglarında LED’in yaydığı ışığın dalga boyunu vermektedir. LED çipinde kullanılan katkı maddesine bağlı olarak aynı renkli LED’lerin dalga boyu farklı olabilmektedir. Örneğin InGaAlP katkılı LED 640nm dalga boyunda; GaAlAs katkılı LED 660nm dalga boyunda; GaP katkılı LED ise 700nm dalga boyunda kırmızı ışık yayar.

Neden LED!

• 50.000 saat ömrü vardır.
• Şoka dayanıklıdır.
• Cıva içermez, güvenilirdir.
• Enerji tasarrufu sağlar ve bakıma ihtiyaç duymaz.
• Göz alıcıdır ve maksimum emniyet düşünülmüştür.
• Çok düşük sıcaklık ve düşük ışık kirliliğine sahiptir.
• Elektromanyetik çatışma yoktur.
• Hem iç mekanda, hem de dış mekanda suya dayanıklıdır.
• Tek ve çok renk elde edilebilir.
• Yüksek yoğunluk, yüksek kontrast, hatta parlaklık verir.
• Düşük Güç Tüketimi ve ısı dağıtma özelliklerine sahiptir.
• Çevre dostudur.
• Hafiftir.
• 119 yıl öncesinde elektrik ampulünün icadından bu yana, bu aydınlatma ilk büyük devrimdir.
• LED ampulleri, elektrikli aydınlatma ampullerinden daha dayanıklı, uzun süreli ve enerji verimlidir.
• LED'ler, filamanları olmadıkları için, sıradan bir elektrik ampulü kırılırken, onlar bu koşullar altında zarar görmezler.
• LED'ler doğal bir ışık yaratır.
• LED'lerin yumuşak parıltısı kaba gölgeyi, yansımayı ve göz kamaştırıcı parıltıyı azaltır.
• Bütünüyle şoka ve titreşime dirençli olurlarken, ortada ne paramparça olacak bir cam ne de kırılacak bir filaman vardır.
• Genel bir kural olarak, LED'ler, patlayıcı sıvıların ve gazların yanında yada başarısız aydınlatmacıların kazalara neden olabilecekleri yerlerde kullanılmak için en iyi çözümdür